ผมร่วงโควิด อาการหนึ่งของภาวะ “Long COVID”

ปัจจุบัน การแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19 ทำให้มีผู้ป่วยเป็นจำนวนมากทั้งในไทยและต่างประเทศ เมื่อรักษาหายแล้วก็ยังมีอาการอื่นๆตามมา โดยภาวะนี้เรียกว่า “Long COVID” ซึ่งผมร่วงโควิด ก็เป็นอาการหนึ่งของภาวะ Long Covid นี้เช่นกัน

ผู้ป่วยบางคนรักษาหายได้ 3 เดือนแล้ว ผมเพิ่มมาร่วง และร่วงเยอะมาก บางครั้งร่วงเป็นกระจุกจนน่าตกใจ ในบทความนี้ Absolute Hair Clinic จะมาอธิบายว่า ผมร่วงโควิดเกิดขึ้นได้อย่างไร Long COVID ผมร่วงรักษาได้หรือไม่ และมีวิธีดูแลตัวเองอย่างไรเมื่อผมร่วงจากโควิด

Absolute Hair Clinic คลินิกรักษาทุกปัญหาเส้นผมและหนังศีรษะ โดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทาง

“ผมร่วง” อาการข้างเคียงในผู้ป่วยโควิด

โรคโควิด 19 หรือโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา (COVID – 19) ส่งผลเสียหลายอย่างต่อร่างกาย อาการผมร่วงก็เป็นอีกสิ่งหนึ่งที่อาจจะเกิดขึ้นได้หลังรักษาหาย โดยอาการผมร่วงจากโควิด เกิดได้ใน 2 ลักษณะ ดังนี้

โรคผมร่วงฉับพลัน Telogen Effluvium

ผมร่วงโควิดลักษณะแรกคืออาการของโรคผมร่วงฉับพลัน (Telogen Effluvium – TE) โรคนี้เกิดขึ้นได้ในผู้ที่มีอาการป่วยรุนแรง ไข้สูง อาการบาดเจ็บรุนแรง หรือสาเหตุอื่นๆที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงขึ้นภายในร่างกาย จนร่างกายเข้าสู่ภาวะเครียด จนทำให้เส้นผมประมาณ 20 – 50% หยุดเจริญเติบโต และร่วงออกมา

ผมร่วงฉับพลันนี้ จะทำให้ผมร่วงทั่วศีรษะ อาจจะร่วงได้ตั้งแต่วันละ 100 ถึง 1000 เส้น ในขณะที่ร่างกายปกติ คนเราผมจะร่วงไม่ถึง 100 เส้นเท่านั้น เมื่อผมร่วงมากก็จะทำให้เห็นว่าผมบางลง บางรายอาจจะบางจนเห็นหนังศีรษะได้เลย

อาการของโรคผมร่วงฉับพลันนี้มักจะพบหลังผู้ป่วยโควิดติดเชื้อประมาณ 2 – 3 เดือนแม้จะรักษาหายแล้วก็ตาม และเป็นอาการที่พบได้มากถึง 25% ของผู้ป่ายโควิดทั้งหมด

โรคผมร่วงเป็นหย่อม Alopecia Areata

ผมร่วงโควิดลักษณะที่สองคืออาการของโรคผมร่วงเป็นหย่อม (Alopecia Areata) โรคนี้จะเกิดขึ้นในผู้ที่เชื้อโควิดส่งผลกับระบบภูมิคุ้มกันภายในร่างกาย หรือส่งผลให้ระบบในร่างกายทำงานผิดปกติ จนทำให้เกิดการอักเสบใต้ผิวหนังบริเวณรากผม ส่งผลให้ผมร่วงเป็นหย่อม

อาการผมร่วงเป็นหย่อมนี้ มักเกิดขึ้นหลังติดเชื้อประมาณ 1 – 2 เดือน ผมของผู้ป่วยจะร่วงออกไปเป็นหย่อมๆ จนเห็นหนังศีรษะเป็นวง อาจจะเป็นเพียงวงเดียว หรือหลายวงกระจายอยู่ทั่วศีรษะก็ได้ โดยที่หนังศีรษะภายนอกจะดูปกติดีทุกอย่าง ไม่มีอาการคัน แดง หรือช้ำใดๆ

สาเหตุของผมร่วงในผู้ป่วยโควิด

ผู้ป่วยโควิด สามารถผมร่วงได้ด้วยสาเหตุดังนี้

การเปลี่ยนแปลงการทำงานของระบบภายในร่างกาย

อาการป่วยรุนแรงจากโรคโควิด ทำให้ร่างกายเข้าสู่ภาวะเครียด จนระบบการทำงานต่างๆภายในร่างกายเปลี่ยนไป

ผู้ที่มีอาการของโรคผมร่วงฉับพลัน Telogen Effluvium การเปลี่ยนแปลงภายในร่างกายจะทำให้เส้นผมบนศีรษะ เข้าสู่ระยะพัก Telogen Phase มากกว่าที่ควร จนผมร่วงมากกว่าปกติ

ปกติแล้วเส้นผมของเราร่วงอยู่ตลอดเวลาจากวงจรชีวิตของเส้นผม

โดยระยะพัก Telogen Phase จะเป็นระยะที่เส้นผมหยุดเจริญเติบโต และเตรียมร่วงออกเพื่อให้เส้นผมชุดใหม่ขึ้นมาแทนที่ เมื่อเส้นผมเข้าสู่ระยะพักพร้อมๆกัน จะทำให้เส้นผมเหล่านั้นร่วงออกในช่วงเดียวกันเมื่อระยะพักจบลง 

ซึ่งระยะพักนี้จะนานประมาณ 3 เดือน จึงเป็นเหตุผลว่าทำไมอาการนี้จึงมักเกิดขึ้นหลังจากติดเชื้อโควิดประมาณ 2 – 3 เดือนนั่นเอง

ส่วนผู้ที่มีอาการของโรคผมร่วงเป็นหย่อม ก็เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของระบบการทำงานในร่างกายเช่นกัน

เพราะเมื่อระบบร่างกายเปลี่ยนไป จะทำให้ร่างกายเสียสมดุลจนเกิดการอักเสบที่รากผม หรืออาจจะเกิดจากการที่ระบบภูมิคุ้มกันทำงานผิดปกติ จนไปทำลายเนื้อเยื่อบริเวณรากผมจนเกิดการอักเสบใต้ผิวหนังขึ้น

ไม่ว่าจะจากสาเหตุใดก็ตาม การอักเสบจะไปรบกวนการทำงานของรากผมในบริเวณนั้น จนทำให้ผมร่วงเป็นหย่อมได้

ความเครียด วิตกกังวล

สภาวะจิตใจส่งผลต่อร่างกายได้เช่นกัน โควิดเป็นโรคร้ายแรงที่อันตรายถึงชีวิต ทำให้ผู้ป่วยโควิดมีความเครียด วิตกกังวล บางครั้ง Long COVID ทำให้เป็นโรคซึมเศร้าเลยก็มี ผมร่วงโควิตจึงเกิดจากสาเหตุนี้ได้เช่นกัน

เพราะความเครียดทำให้ร่างกายเสียสมดุลจนระบบร่างกายทำงานผิดปกติ สามารถทำให้เกิดได้ทั้งโรคผมร่วงฉับพลัน และผมร่วงเป็นหย่อม

ต่อมไทรอยด์ทำงานได้ไม่เต็มที่

อาการป่วยที่รุนแรงของโควิด ส่งผลต่อระบบต่อมไร้ท่อได้ โดยเฉพาะต่อมไทรอยด์ ปกติแล้วต่อมไทรอยด์มีหน้าที่สร้างไทรอยด์ฮอร์โมน ซึ่งฮอร์โมนตัวนี้จะไปกระตุ้นการทำงานของอวัยวะต่างๆ และกระตุ้นการเผาผลาญระดับเซลล์ ทำให้ร่างกายทำงานได้อย่างปกติ

เมื่อระดับของไทรอยด์ฮอร์โมนผิดปกติ ระบบต่างๆก็จะผิดปกติด้วย ผมร่วงโควิด จึงเกิดจากสาเหตุนี้ได้เช่นกัน

ระดับของไทรอยด์ฮอร์โมนสามารถกระทบการทำงานของต่อมผมที่ทำหน้าที่สร้างผม จนทำให้ผมเข้าสู่ระยะพัก เกิดผมร่วงฉับพลัน และสามารถส่งผลกระทบกับระบบภูมิคุ้มกัน จนทำให้เกิดการอักเสบบริเวณรากผมจนผมร่วงเป็นหย่อมได้อีกด้วย

มีไข้สูง

ไข้สูงเป็นอาการของโรคโควิดในผู้ป่วยบางราย ไข้สูงสามารถทำให้ผมร่วงฉับพลันได้เป็นปกติ ไม่ใช่แค่กับโรคโควิด หากไข้สูงจากโรคไข้เลือดออก หรือไข้หวัดใหญ่ ก็สามารถเกิดผมร่วงฉับพลันได้เช่นกัน

อาการผมร่วงที่พบได้ในผู้ป่วยโควิด

อาการผมร่วงโควิด จะต่างกันตามโรคที่เกิดกับผู้ป่วย ดังนี้

อาการของผู้ป่วยที่เป็นโรคผมร่วงฉับพลัน Telogen Effluvium

• เริ่มผมร่วงหลังเป็นโรคโควิด ประมาณ 1 เดือนครึ่ง ถึงประมาณ 3 เดือน
• ผมร่วงทั่วศีรษะ ไม่มีแผล
• ผมร่วงวันละประมาณ 100 – 1000 เส้น
• ผู้ป่วยที่ผมร่วงมาก ผมจะบางลง โดยเฉพาะบริเวณขมับทั้งสองข้าง
• ขนในบริเวณอื่นอาจจะร่วงด้วย เช่น ขนรักแร้ ขนหัวหน่าว

อาการของผู้ป่วยโรคผมร่วงเป็นหย่อม Alopecia Areata

• ผมร่วงเป็นหย่อม ขนาดประมาณเหรียญสิบ หรืออาจจะใหญ่กว่านั้น 
• ผู้ป่วยบางรายผมร่วงเป็นหย่อมหย่อมเดียว บางรายผมร่วงหลายหย่อม กระจายทั่วศีรษะ
• ผิวหนังบริเวณที่ผมร่วงดูปกติดีทุกอย่าง ไม่แดง ไม่มีขุย อาการอักเสบมองไม่เห็นจากภายนอก
• รอบๆหย่อมผมร่วง ผมจะมีลักษณะเป็นตอสั้นๆ รูปร่างคล้ายเครื่องหมายอัศเจรีย์ (!)
• ผู้ป่วยบางราย ผมร่วงเป็นหย่อมในบริเวณอื่นร่วมด้วย เช่น หนวดเครา ขนคิ้ว ขนตา

วิธีรักษาผมร่วงสำหรับผู้ป่วยโควิด

อาการผมร่วงโควิดสามารถหายเองได้ ไม่ว่าจะมีอาการผมร่วงฉับพลัน หรือผมร่วงเป็นหย่อมก็ตาม หากผมร่วงฉับพลัน ผมจะค่อยๆขึ้นมา และจะงอกเต็มที่ประมาณ 6 – 12 เดือนหลังจากผมร่วงไป 

ส่วนโรคผมร่วงเป็นหย่อม ผมที่ขึ้นมาในช่วงแรกอาจจะบาง หรือกลายเป็นสีขาว เนื่องจากยังมีอาการอักเสบอยู่ แต่เมื่ออาการอักเสบใต้ผิวหนังหายไปแล้ว ผมจะค่อยๆงอกขึ้นมาตามปกติ และจะงอกเต็มที่ใน 6 – 12 เดือนเช่นกัน

หากต้องการให้หายเร็ว หรือป้องกันไม่ให้ผมร่วงมากกว่าเดิม ควรทำตามคำแนะนำต่อไปนี้

1. จัดการกับความเครียด ควรให้เวลาตนเองพักผ่อน หรือถ้าเครียดมากเกินไปก็ควรพบจิตแพทย์
2. รับประทานอาหารบำรุงผม ที่มีสารอาหาร แร่ธาตุ และวิตามินต่างๆ ที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตของเส้นผม เช่น โปรตีน ธาตุเหล็ก สังกะสี วิตามินดี ไบโอติน
3. หลีกเลี่ยงยาที่อาจจะทำให้ผมร่วง เช่น ยาในกลุ่มอนุพันธ์ของวิตามินเอ, ยากันชัก, ยาที่ส่งผลกับความดันโลหิต, และยาไทรอยด์ แต่ก่อนจะหยุดหรือเลี่ยงยา ควรปรึกษาแพทย์ก่อนด้วย

แม้จะหายเองได้ แต่ถ้ามีภาวะ Long COVID จนผมร่วง ก็ควรไปพบแพทย์ด้านเส้นผมและหนังศีรษะ เนื่องจากแพทย์จะมีวิธีรักษาที่ทำให้ผมงอกเร็วขึ้น หรือการรักษาที่ต้นตอในกรณีที่ผมร่วงต่อกันเป็นเวลานาน

โดยปกติ หากผมร่วงทั้งศีรษะ หรือผมร่วงเป็นหย่อม แพทย์จะรักษาโดยการกระตุ้นให้ผมขึ้นด้วยยาแก้ผมร่วง Minoxidil แต่ถ้ากลัวเรื่องผลข้างเคียงก็มีการรักษาทางเลือกอื่นๆ อย่างการทำPRP ผม, ฉีดสเต็มเซลล์ผม, เลเซอร์ LLLT หรือการทำโฟโตน่า เลเซอร์

ส่วนผมร่วงเป็นหย่อมนั้น ผู้ป่วยบางคนไม่สามารถหายเองได้ เนื่องจากอาการอักเสบใต้ผิวหนังไม่หายไป แพทย์อาจจะรักษาด้วยยากลุ่มสเตียรอยด์เพื่อกดภูมิ ลดการอักเสบ หรืออาจจะใช้ยาที่ช่วยปรับระบบภูมิคุ้มกันด้วย

รู้จักกับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านเส้นผมและหนังศีรษะ พร้อมทั้งผลงานของแพทย์แต่ละท่านจาก Absolute Hair Clinic : 

• นายแพทย์ก้องเกียรติ ลออวงศ์
• รศ.ดร.พญ. รัชต์ธร ปัญจประทีป

สรุป

ผมร่วงโควิด สามารถเกิดได้ทั้งอาการผมร่วงฉับพลัน และผมร่วงเป็นหย่อม อาการทั้งสองจัดอยู่ในภาวะที่เกิดจาก Long COVID เนื่องจากเกิดหลังรักษาโควิดหายแล้ว อาการผมร่วงโควิดสามารถหายเองได้โดยไม่ต้องรักษา และจะหายในเวลาประมาณ 6 – 12 เดือน แต่ก็ควรพบแพทย์เพื่อรักษาในระยะยาวต่อไป

กำลังประสบปัญหาผมร่วงจากโควิด ทั้งผมร่วงฉับพลัน และผมร่วงเป็นหย่อม สามารถทักเข้ามาปรึกษา หรือนัดเวลาเพื่อเข้ารับการรักษาจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านเส้นผมและหนังศีรษะจาก Absolute Hair Clinic ได้ที่ Line: @Absolutehairclinic